Yer Tutucu Tedavisi
Süt dişlerinin en önemli fonksiyonlarından biri, sürmelerine kadar altlarında bulunan daimi dişlerin yerlerini korumaktır. Süt dişlerin dökülüp daimi dişlerin çıkması çok hassas bir süreçtir ve bu süreçte yapılacak yanlış bir müdahale ileride ciddi boyutlarda ortodonti sorunlarına sebep olmaktadır. Bu sebeple süt dişlerinin korunması, çürüklerin önüne geçilmesi, erken kayıp yaşanması durumunda ise yerlerinin korunması özellikle diş estetiği açısından oldukça mühimdir.
Erken Süt Dişi Kaybı Nedir?
Süt dişleri; enfeksiyon, aşırı ilerleyen çürük, diş kökü erimesi, yetersiz anne sütü alımı, genetik faktörler, yanlış biberon ve emzik kullanımı, parmak emme gibi nedenlerden dolayı olması gerekenden daha erken kaybedilebilir. Bu kayıplar ilerleyen yıllarda birçok ortodonti sorununa yol açabileceği için uzmanlar tarafından yer tutucu kullanılmasının zorunluluğu sıklıkla dile getirilmektedir.
Yer Tutucu Nedir?
Yer tutucular, sürme zamanından önce kaybedilen süt dişlerin yerine yapılan hareketli ya da sabit olabilen yardımcı aygıtlardır. Yer tutucular, kaybedilen dişlerin boşluğuna komşu olan dişlerin kaymasını ve üst veya alt karşısına denk gelen dişin uzamasını önlemek amacıyla yapılır. Böylece diş çarpıkları, ağız kapatma bozuklukları, konuşma ve çiğneme fonksiyonları düzenlenir.
Her Süt Dişi Kaybında Yer Tutucu Gerekli midir?
Zamanından önce kaybedilen süt dişin altındaki daimi dişte kök oluşumu yarıyı geçmiş ise yer tutucuya ihtiyaç duyulmayabilir. Yine kapanış ilişkisine göre diş hekiminin yer tutucuyu gerekli görmediği durumlar olabilir.
Yer Tutucu Çeşitleri Nelerdir?
Çocuğun yaş ve kişisel özelliklerine uygun olarak seçilen iki çeşit yer tutucu vardır: Hareketli, takıp çıkarılabilen yer tutucular ve sabit yer tutucular.
Hareketli yer tutucular takıp çıkarılabilen apareylerdir. Bunun sorumluluğunu alabilecek, yaş olarak daha büyük çocuklarda kullanılırlar. Hareketli yer tutucular, klinikte çocuğun ağız ölçüsü alınarak, akrilik bir maddeden, ağza uyumlu olarak yapılan aygıtlardır. Tek dişten daha büyük boşlukların olduğu ve çenenin her iki tarafında da eksik diş olması durumunda tercih edilir. Gün boyu takılır eğer istenirse yemek esnasında çıkarılabilir.
Sabit yer tutucular, alınan ölçülere göre kişiye uygun olarak tasarlanır ve dişe yapıştırılır. Sabittir, ancak diş hekimi kontrolünde çıkarılabilir. Diş hekimi kontrollerinde daimi dişin sürmeye başladığı tespit edildiğinde çıkarılır. Tek taraflı diş eksikliğinde ve çocuğun yaşının küçük olduğu durumlarda sabit yer tutucu kullanımı tercih edilir. Ayrıca ektodermal displazi (kalıtımsal bir gelişim bozukluğu hastalığı) gibi sendromlara bağlı olarak dişlerin oluşmaması durumunda ya da travma gibi ön dişlere kadar ilerleyen büyük kayıplarda yer tutucu yerine geçici diş protezleri kullanılır.
Yer tutucular çocuğun çene gelişimini olumsuz yönde etkilemez. Ancak büyüme çağındaki çocuğun çene yapısı da büyüyüp gelişeceği için yer tutucular bir süre sonra ağız ile uyumunu kaybedebilir. Bu durumda ölçü alınarak yeniden yapılması gerekir.
Yer Tutucu Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
- Yer tutucu kullanan çocukların ağız ve diş temizliğine özen göstermesi gerekir. Aksi halde bu aparey etrafında biriken besin yeni çürükler oluşturabilir.
- İlk kullanılmaya başlanıldığı zamanlarda ağız içi yaraları gibi sorunlar oluşursa derhal hekime başvurulmalıdır.
- Her gün düzenli olarak kullanılması önemlidir. Kullanıma ara verilmesi durumunda aparey ile ağız içi uyumu sekteye uğrayabilir.
- Uyku öncesinde çıkarılarak temizlenmeli ve su içinde muhafaza edilmelidir. Uzun süre kuru kalırsa ağız ile uyumunu kaybeder.